Afschaffing fictieve dienstbetrekking voor toezichthouders per 1 mei 2016

De werkzaamheden van toezichthouders worden voor de loonheffingen beschouwd als een fictief dienstverband. Daarom is het schoolbestuur verplicht de beloning aan toezichthouders te (laten) verlonen. Begin februari hebben wij al aangekondigd dat de staatssecretaris van Financiën voornemens is de fictieve dienstbetrekking voor commissarissen en toezichthouders op korte termijn te willen afschaffen. Deze afschaffing heeft een direct verband met de inwerkingtreding van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (WDBA) per 1 mei 2016. Inmiddels is bekend geworden dat de fictieve dienstbetrekking voor commissarissen en toezichthouders definitief wordt afgeschaft. Per 1 mei 2016 kan al worden geopteerd voor deze afschaffing.

Gevolgen van de afschaffing van de fictieve dienstbetrekking voor toezichthouders

De gevolgen kunnen als volgt worden samengevat:

• Per 1 mei 2016 wordt de VAR-verklaring afgeschaft;
• De fictieve dienstbetrekking voor toezichthouders kan per 1 mei 2016 optioneel achterwege worden gelaten. De afschaffing kan alleen worden toegepast indien beide partijen (zowel de toezichthouder als het schoolbestuur) hiermee instemmen. Dit betekent dat er voor de beloning van de toezichthouder geen inhoudingsplicht meer geldt voor de inhouding en afdracht van loonheffing en de afdracht van werkgeversheffing voor de Zorgverzekeringswet (Zvw). De toezichthouder zal de beloning dienen op te nemen in de aangifte inkomstenbelasting (tenzij het toezichthouderschap vanuit een persoonlijke vennootschap geschiedt). De onderwijsinstelling geeft de beloning alsdan op als een vergoeding via een IB47-formulier van de Belastingdienst;
• Indien toezichthouder en onderwijsinstelling niets onderling regelen, blijft de inhoudingsplicht ongewijzigd. De formele afschaffing van de fictieve dienstbetrekking volgt dan op 1 januari 2017. Na 1 januari 2017 kan slechts worden geopteerd voor een fictieve dienstbetrekking via de zogenoemde ‘opting-in regeling’. Slechts bij toepassing van deze opting-in regeling loopt de dienstbetrekking door. Hierbij vervalt de werkgeversheffing voor de Zvw en wordt de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw ingehouden op de netto beloning.

Wat zijn de keuzemogelijkheden ten aanzien van de fictieve dienstbetrekking voor toezichthouders?

Indien de toezichthoudersbeloning op dit moment wordt verloond, dan heeft u een keuze tussen de volgende opties:

• Fictieve dienstbetrekking toezichthouders beëindigen per 1 mei 2016: de verloning via de loonadministratie van de onderwijsinstelling stopt per 1 mei 2016, indien de toezichthouder en de onderwijsinstelling dit samen overeen komen. De beloning wordt vervolgens via de aangifte inkomstenbelasting van de toezichthouder belast. Daarnaast is de toezichthouder zelf de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw verschuldigd.
• Fictieve dienstbetrekking beëindigen per 1 januari 2017: de verloning via de loonadministratie loopt door tot 1 januari 2017. Partijen hoeven verder niets te regelen. De verloning moet voor het nieuwe jaar worden stopgezet.
• Fictieve dienstbetrekking voortzetten na 1 januari 2017: indien partijen wensen om de verloning na 1 januari 2017 voort te zetten, dan moeten partijen gebruik maken van de opting-in regeling.

Let op! Als u er voor kiest om de fictieve dienstbetrekking te beëindigen, dan dient de toezichthouder de premie zorgverzekeringswet zelfstandig af te dragen. In de situatie tot 1 mei is het schoolbestuur verplicht deze bedragen af te dragen. Als de toezichthouder nog niet aan de maximale bijdrage zorgverzekeringswet komt met zijn of haar inkomsten, dan kan dit negatieve gevolgen hebben voor de uiteindelijke netto vergoeding van de toezichthouder.

Om de fictieve dienstbetrekking voor de periode 1 mei 2016 tot 1 januari 2017 achterwege te kunnen laten, is het nodig dat zowel de toezichthouder als het bevoegd gezag, hiermee instemmen. Het is daarom van belang om hierover in gesprek te gaan en af te wegen of het afzien van een fictieve dienstbetrekking voordelig is. Het afzien van een fictief dienstverband per 1 mei 2016 hoeft namelijk niet altijd fiscale voordelen op te leveren. Daarnaast is vaak de loonadministratie al opgestart voor 2016 met de daarbij behorende kosten.

Tip! Als de toezichthouder zijn of haar vergoeding declareert vanuit een eigen B.V., is het in de meeste gevallen wel voordelig om te kiezen de fictieve dienstbetrekking af te schaffen. 

Welke acties voor het bevoegd gezag van belang zijn hangt af van de specifieke feiten en omstandigheden. Zo zien wij in de praktijk situaties voorbij komen waarbij de verloning van toezichthouders niet heeft plaatsgevonden. Daarnaast kunnen belangen van de individuele toezichthouders verschillen. Ook bij het aanstellen van nieuwe toezichthouders, bijvoorbeeld bij de start van het nieuwe schooljaar, zal een keuze moeten worden gemaakt over de wijze van verloning.

Wij helpen u graag bij het bespreken van deze fiscale afwegingen en het adviseren over de meest wenselijke keuze in uw situatie.